Gnomon roboczy, Jędrzejów, 1901 r.
Przyrząd, który dzisiaj prezentujemy został skonstruowany w 1901 r. przez Feliksa Przypkowskiego i był wykorzystywany aż do roku 1934 do wykreślania wszystkich zegarów słonecznych wertykalnych.
Gnomon służy do wykreślania linii południowych zegarów słonecznych horyzontalnych oraz podwskazówkowych wertykalnych. Należy przyłożyć przyrząd do powierzchni zegara, tak by linia wykreślona na pionowej deseczce znalazła się w punkcie początkowym wykresu gnomonicznego. Następnie na płaszczyźnie w cieniu gnomona przed południem i popołudniu należy zaznaczyć punkty świetlne jakie rzutuje światło słoneczne, przechodzące przez otworki w gnomonie. Z punktu centralnego wykresu należy wykreślić łuki tak, aby one przechodziły przez te punkty. Ich symetralna wyznacza linię południową przy zegarach słonecznych horyzontalnych a linie podwskazówkową przy wertykalnych, a więc osie układu linii godzinowych.